Wat vertelt je gewicht je?
We hebben de neiging om vooral naar onze BMI te kijken om vast te stellen of we gezond zijn. En ben je te zwaar, dan wordt je verteld om af te vallen. Het is vooral het teveel aan vetmassa wat niet gezond is. Maar je gewicht is meer dan alleen vetmassa. En als je met ziekte onbedoeld gewicht verliest, dan raak je vaak nauwelijks vetmassa kwijt, maar juist spiermassa en/ of vocht. Als je 5% of meer van je gewicht verliest in een periode van 6 maanden, zónder dat je bewust je leefstijl hebt aangepast, of als je 10% of meer in een periode van langer dan 6 maanden onbedoeld gewicht verliest, kan er sprake zijn van ondervoeding. Dit is vooral ernstig bij oudere mensen en mensen met een onderliggende ziekte.
Hoe komt dat dan?
Aan de ene kant hebben we vaak minder eetlust met ziekte. Hierdoor krijgen we minder energie binnen, maar ook minder eiwitten, vitamines en mineralen. En laat je nou net die voedingsstoffen nodig hebben voor je herstel! Je energietekort kan je opvangen door vetmassa te gebruiken als energiebron. Maar daarmee voldoe je nog niet aan je behoefte voor eiwitten. Je lichaam gaat dan spiermassa afbreken, om aan de eiwitbehoefte te voldoen. Zo verlies je dus spiermassa in plaats van vetmassa. Dit maakt dat je conditie achteruit gaat en het je meer moeite kost om dagelijkse activiteiten uit te voeren.
Maar het kan ook zijn dat je door ziekte een verhoogde behoefte hebt aan energie en eiwitten. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een erge opvlamming van COPD. Misschien eet je dan niet minder, maar kan je voeding alsnog onvoldoende zijn. Zo raak je dus gewicht kwijt, terwijl dat niet de bedoeling was.
Tot slot kan je vooral bij overgeven en diarree op de korte termijn veel vocht verliezen. Dan zie je vaak dat je binnen een paar dagen gewicht kwijt bent, maar daarna snel weer terug zit op je oude gewicht. Je bent geen vetmassa verloren: alleen maar vocht!
Wat kan je doen?
Ben je niet ziek, maar voel je je al een tijdje moe en futloos en ben je onbedoeld dus zoveel gewicht verloren? Dan is het slim om bij je huisarts langs te gaan.
Weet je dat je een langdurige) onderliggende ziekte hebt en heb je weinig eetlust? Maak dan een afspraak met je diëtist. Een diëtist kan vaststellen of er risico is op ondervoeding en je van praktische tips voorzien.
Ben je kortdurig ziek, zoals bij (buik)griep en heb je iets minder eetlust? Dan zorg je goed voor jezelf door kleine porties verspreid over de dag te eten. Dat is minder belastend voor je maagdarmstelsel. Neem bij elk eetmoment iets met eiwitten, zoals kaas op brood, een portie zuivel en een stukje vlees met het avondeten en vergeet niet om er goed bij te drinken. Een lekkere voedzame combinatie die makkelijk weg te krijgen is, is een smoothie op basis van melk, kwark, banaan en een eetlepel pindakaas!
