Wat is stress?
Stress is je reactie op een echte of ingebeelde dreiging of gevaar. Je lichaam weet automatisch hoe het met de stress moet omgaan. Je hormoon- en zenuwstelstel komen in actie, je hart gaat sneller kloppen, bloed trekt naar je spieren waardoor je bloeddruk en spierspanning stijgen. Alles wordt gereed gemaakt om te vluchten of vechten. Heel handig als je in een gevaarlijke situatie bent en daardoor bijvoorbeeld een ongeluk kan voorkomen, maar niet als de stresssituatie langdurig aanhoudt. Stress die door gedachtes wordt veroorzaakt, zoals een naderende deadline en een te groot perfectionisme, geeft lichamelijk dezelfde reactie als stress door een gevaarlijke situatie. Na een gevaarlijke situatie kan je lichaam herstellen, bij langdurige stress niet. Om deze reden kan het op den duur mentaal en fysiek zijn tol gaan eisen.
Stress kan ook goed voor je prestaties zijn
Sommige mensen functioneren juist heel goed op tijdsdruk en stress. Door hun lichaam en geest gereed te maken voor de eindsprint leveren ze juist heel goed werk. Zodra ze de finish hebben behaald is de ‘dreiging’ en daar bijhorende stress weg. Hun lichaam herstelt zich, laadt weer op en kan er weer tegenaan. Stress wordt een probleem als de eindsprint toch niet de finish blijkt te zijn en je nog een groot deel van de marathon voor je hebt liggen. Je energiereserves worden langzaam uitgeput zonder dat je je even kunt opladen. De balans tussen energienemers en energiegevers is weg.
Bewust van je balans
Om grip te krijgen op je stress is balanceren essentieel. Stress kun je niet altijd vermijden. Moeilijke dingen horen bij het leven. Het balanceren zit in het herkennen van de oorzaken, het herkennen van de symptomen die je ervaart en het leren ermee omgaan door energiegevers in te zetten. Energiegevers kunnen van alles zijn. Bijvoorbeeld een korte meditatie, een wandeling door het bos, een compliment krijgen, je hobby uitvoeren, bijkletsen met een goede vriend of vriendin of soms iets voor een ander doen.
Sta een keer écht stil
Kom je tot rust als je tijdens je marathon even gaat lopen in plaats van hardlopen? Nee. Je houdt het langer vol, maar alsnog ben je energie aan het verbranden in plaats van opbouwen. Dit geldt ook op het mentale vlak. Écht ergens bewust bij stilstaan is wat je nodig hebt om ook goed te kunnen herstellen.
'Stress is een disbalans tussen energienemers en energiegevers.'
Stel jezelf de vraag: Moet ik dit nu doen?
Stel de vraag eens hardop aan jezelf. Waarschijnlijk ligt er niet al te veel nuance in je stem en heb je niet meteen antwoord. Maar pak de bovenstaande afbeelding er eens bij en leg de klemtoon bij het blauwe woord. De vraag krijgt ineens een hele andere lading en laat je veel kritischer naar een taak kijken. Móét je het nu doen of mag het ook later? Met jíj het doen of kan iemand de taak van je overnemen? Door het stellen van prioriteiten en taken aan iemand anders te geven, zorg je voor ademruimte. Alleen jij (met soms hulp voor extra handvaten) kan ervoor zorgen dat je even stilstaat en grip krijgt op je stress en je energieniveau.
