Je natuurlijke slaap-waakritme
Het tijdstip waarop je moe wordt en wil slapen wordt voornamelijk door 2 processen in je lichaam aangestuurd. Het eerste proces is de biologische klok. Onder invloed van je biologische klok maak je in de loop van de avond melatonine aan, dat je helpt bij het in slaap vallen. Je biologische klok bepaalt ook of je meer een ochtendmens, of een avondmens bent. Het tweede proces dat bepaalt wanneer je wil slapen, is je slaapdruk. Onder invloed van het hormoon adenosine, bouw je een slaapdruk op vanaf het moment dat je wakker bent. Is je slaapdruk hoog genoeg opgebouwd? Dan ben je enorm moe en schreeuwt je lichaam om naar bed te gaan. Dat maakt dat het soms op zondagavond moeilijk is om in slaap te vallen als je die ochtend hebt uitgeslapen: je biologische klok zegt wel dat het tijd is om te slapen, maar je hebt dan nog te weinig slaapdruk opgebouwd om ook echt goed te kunnen slapen.
De rol van daglicht
Maar als die twee processen voornamelijk je slaap-waakritme regelen, hoe komt het dan dat we in de winter meer vermoeid voelen en meer de behoefte hebben om te slapen? Welnu, dat komt omdat (dag)licht je biologische klok bijstuurt. De aanmaak van melatonine wordt afgeremd als er veel daglicht is. Is het donker? Dan komt je melatonine aanmaak veel beter op gang. Zo blijft je slaap-waakritme min of meer gelijk lopen met het dag-nachtritme. Ga je bijvoorbeeld op vakantie naar een andere tijdzone, dan past je lichaam zich dus aan aan een nieuw dag-nachtritme. Ideaal, want anders zou je wakker worden als het nacht is en overdag willen slapen. Dat heeft even de tijd nodig en die tijd staat beter bekend als de jetlag!
Het verschil in licht in de winter en lente
Nederland ligt vrij noordelijk op onze aarde en dat maakt dat onze dagen in de winter heel kort zijn en inde zomer juist héél lang. Dat is anders als je rond de evenaar woont, waar de verschillen in uren daglicht tussen winter en zomer heel klein zijn. Daardoor komt de melatonine aanmaak in de zomer bij ons pas veel later op gang. Bovendien worden we ook nog eens eerder wakker, omdat het al weer vroeg licht wordt. Hierdoor slapen we in de zomer eigenlijk ietsjes korter dan wat we nodig hebben. In de winter komt onze melatonine véél eerder op gang en zijn we in de avond dus sneller moe. Het is goed om toe te geven aan dat extra half uurtje slaap dat we in de winter gemiddeld meer hebben, omdat het beter past bij wat we eigenlijk nodig hebben.
Voel je in de winter vermoeid, ook al slaap je voldoende? Zorg er dan voor dat je in de winter overdag voldoende buiten komt en in beweging blijft. Beiden hebben een positief effect op je slaapkwaliteit!
